Należy rozróżnić zarządcę przymusowego, który ustanawiany jest celem zabezpieczenia majątku dłużnika w postępowania zabezpieczającym w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości, którego pozycja prawna jest regulowana przez przepisy ustawy Prawo upadłościowe od zarządcy przymusowego – osoby powoływanej w cywilnym sądowym postępowaniu zabezpieczającym lub w cywilnym sądowym postępowaniu egzekucyjnym z przedsiębiorstw lub gospodarstw rolnych.
Postępowanie zabezpieczające w postępowaniu o ogłoszenie upadłości ma na celu czasowe zabezpieczenie majątku dłużnika na potrzeby ewentualnego późniejszego właściwego postępowania upadłościowego. Sąd upadłościowy może stosować zabezpieczenie poprzez ustanowienie zarządu przymusowego nad majątkiem dłużnika, po pierwsze, jeżeli zachodzi obawa, że dłużnik będzie ukrywał swój majątek lub w inny sposób działał na szkodę wierzycieli. Po drugie, sąd może ustanowić zarząd przymusowy, także gdy dłużnik nie wykonuje poleceń tymczasowego nadzorcy sądowego. Ustanowienie zarządcy przymusowego jest środkiem dalej idącym niż ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. Zarządca przymusowy ustanowiony jako zabezpieczenie w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości ma legitymacje do wystąpienia z wnioskiem o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przez upadłego dłużnika.
Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych może polegać na ustanowieniu zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego części albo części gospodarstwa rolnego obowiązanego. Wykonanie tego rodzaju zabezpieczenia odbywa się według przepisów o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości (art. 7524 § 1 k.p.c.), chyba że sąd za zgodą obu stron zezwoli na inny sposób wykonywania zarządu (art. 7524 § 2 k.p.c.). Zarządca zostaje podstawiony w prawa obowiązanego w zakresie prowadzonego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.
Natomiast egzekucja przez zarząd przymusowy polega na odebraniu dłużnikowi zarządu nad jego przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym i oddaniu go pod zarząd osoby trzeciej – zarządcy przymusowemu, wyznaczonemu przez sąd egzekucyjny. W tym wypadku źródłem zaspokojenia roszczeń wierzycieli są dochody, jakie zarządca uzyskuje z przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, po uiszczeniu wszystkich należności związanych z zarządem, a określonych w art. 940 KPC. Zarządca powołany w postanowieniu wszczynającym egzekucję przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, podobnie jak w wypadku egzekucji przez zarząd przymusowy, zaliczony jest w doktrynie do organów egzekucyjnych.
Postępowanie w sprawie orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej ma autonomiczny charakter i pozostaje jedynie w pewnym funkcjonalnym związku z postępowaniem upadłościowym. O samodzielnym charakterze postępowania w sprawach orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej świadczy także wyraźne, ustawowe uregulowanie dopuszczalności jego prowadzenia także wtedy, gdy postępowanie upadłościowe nie było w ogóle wszczęte (art. 375 ust. 2 p.u.). Ponadto, z treści art. 376 ust. 1 zdanie 2 p.u, wynika, że do postępowań w sprawach o pozbawienie praw prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia stosuje się przepisy o postępowaniu nieprocesowym. Biorąc pod uwagę konstrukcje przepisów o postępowaniu nieprocesowym, należy przyjąć, że art. 376 p.u. odsyła do przepisów ogólnych postępowania nieprocesowego, tj. art. 506-525 k.p.c. Postępowanie w sprawach orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej jest samodzielnym, autonomicznym postępowaniem cywilnym, uregulowanym poza Kodeksem postępowania cywilnego; może ono pozostawać w związku funkcjonalnym z postępowaniem upadłościowym, może jednak także być prowadzone całkowicie niezależnie od niego. Sprawy te prowadzone są na podstawie przepisów postępowania nieprocesowego, z takimi tylko wyjątkami, jakie wprost wynikają z regulacji szczególnej.
Tym niemniej wydaje się uzasadnione stanowisko, że zarządca przymusowy z ustawy Prawo upadłościowe to zupełnie inny podmiot niż zarządca przymusowy w postępowaniu zabezpieczającym albo egzekucyjnym, którego status prawny jest regulowany przez przepisy k.p.c. Ustanowiony w sądowym postępowaniu egzekucyjnym czy postępowaniu zabezpieczającym zarządca przymusowy ma bowiem inne uprawnienia niż zarządca przymusowy ustanowiony w postępowaniu zabezpieczającym. Ponadto Gdyby zamiarem ustawodawcy było przyznanie uprawnienia do złożenia wniosku o pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej zarządcy przymusowemu, ustanowionemu na podstawie przepisów k.p.c., to użyłby tego pojęcia wprost, jak to uczynił w art. 20 ust. 2 pkt 8 Prawa upadłościowego. Zgodnie z tym przepisem w stosunku do dłużnika, wobec którego prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego – prawo do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości ma także zarządca ustanowiony w tym postępowaniu.
Strony: strona 1, strona 2 
