ODMOWA ODDŁUŻENIA UPADŁEGO

Art. 49114 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tekst jednolity:Dz.U. z 2019 r. poz. 498, dalej: p.u.)

  1. Sąd wydaje postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli:

    1) upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w                       szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań,

    2)w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego                     prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań

     – chyba że ustalenie planu spłaty wierzycieli lub umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty                    wierzycieli lub warunkowe umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

  1. Jeżeli w przypadku, o którym mowa w ust. 1, w postępowaniu zgromadzono fundusze masy upadłości, sąd wydaje postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli, w którym wymienia wierzycieli uczestniczących w planie spłaty, oraz dokonuje podziału funduszy masy upadłości między wierzycieli uczestniczących w planie spłaty. Przepisu art. 49121 nie stosuje się.

  2. Wydanie postanowienia o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli oznacza zakończenie postępowania.

Sąd odmawia zarówno ustalenia planu spłat, jak i umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłat, jak i warunkowego umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłat, tylko wtedy gdy:
1) upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, lub
2)w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań.
Przy czym obie te podstawy mogą zostać uznane za niewystarczające do odmowy oddłużenia w każdej z trzech dopuszczalnych form jeżeli jego uwzględnienie wniosku (zarówno o ustalenie planu spłat, jak i o umorzenie zobowiązań, jak i warunkowe umorzenie zobowiązań) jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Celowe doprowadzenie do niewypłacalności zakłada działanie intencjonalne, ukierunkowane na doprowadzenie do swojej niewypłacalności. Jako przykład celowego doprowadzenia do niewypłacalności ustawodawca wskazał na trwonienie części składowych majątku dłużnika oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań. Przykładowo nie skorzysta zapewne z dobrodziejstwa oddłużenia upadły dłużnik, który rozdysponował majątek, a pieniędzy uzyskanych z tego tytułu nie przeznaczył na zaspokojenie wierzycieli. Przesłanką do odmowy oddłużenia może być też dłużnika spadku przedstawiającego wymierną wartość. Można także odmówić oddłużenia dłużnikowi, który pomimo posiadanego majątku zawnioskował o upadłość konsumencką,a wcześniej z rozmysłem nie dokonywał spłat wymagalnych wierzytelności. Odpowiedź na pytanie jaki jest zakres pojęcia “celowe doprowadzenie do niewypłacalności” przyniesie zapewne praktyka orzecznicza.