NIEWYPŁACALNOŚĆ
Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w treści art. 10 p.u. upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Ta przesłanka ogłoszenia upadłości obowiązuje zarówno w przypadku przedsiębiorców jak i osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej ani nie są wspólnikami osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem. Sąd nie może ogłosić upadłości konsumenckiej w stosunku do osoby fizycznej, która jest wypłacalna w dacie orzekania w przedmiocie złożonego wniosku o upadłość. Zgodnie z art. 11 ust. 1 p.u. za niewypłacalnego będzie uznany dłużnik, który utracił zdolność wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Niewypłacalność to zatem taka sytuacja, w której dłużnik nie jest w stanie spłacać swoich wymagalnych długów. Jednak niewypłacalnym nie będzie ten kto chwilowo i przejściowo nie jest w stanie uregulować swoich długów. Stan braku płynności finansowej musi mieć charakter stały i definitywny. Nie może to być stan jedynie przejściowy, krótkotrwały i odwracalny. Taki wniosek wypływa z pojęcia “utracił”, który implikuje definitywność i trwałość stanu rzeczy. Utrata zdolności wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych oznacza, że dłużnik nie tylko obecnie nie płaci długów, ale także nie będzie tego czynił w przyszłości z powodu braku niezbędnych środków.
DOMNIEMANIE UTRATY ZDOLNOŚCI PŁATNICZEJ
Zgodnie z art. 11 ust. 1a p.u. domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące. O trwałej zdolności płatniczej może świadczyć równolegle zachodzący stan nadmiernego zadłużenia. Jeśli wartość wszystkich zobowiązań dłużnika przewyższa wartość zbywczą jego majątku i dodatkowo dłużnik nie reguluje na bieżąco swoich płatnych długów (nawet jeśli opóźnienie nie przekracza jeszcze 3 miesięcy), to istnieją podstawy, aby twierdzić że dłużnik jest niewypłacalny.
UTRATA ZDOLNOŚCI PŁATNICZEJ JAKO PODSTAWA OGŁOSZENIA UPADŁOŚCI WOBEC OSOBY FIZYCZNEJ NIEPROWADZĄCEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Wykazanie utraty zdolności płatniczej przez dłużnika mającego zdolność upadłościową konsumencką jest dość proste. Jeśli okaże się, że jego bieżące przychody nie wystarczają na spłatę aktualnych zobowiązań wymagalnych oraz że nie ma racjonalnych powodów, by twierdzić, że sytuacja się zmieni, to należy przyjąć, że dłużnik jest niewypłacalny.
Niewykonywanie przez dłużnika jego wymagalnych zobowiązań (tzw. utrata płynności) dotyczy zarówno zobowiązań prywatnoprawnych, jak i publicznoprawnych. Przy ocenie niewypłacalności konsumenta należy również brać pod uwagę zobowiązanie powstałe w czasie, gdy prowadził on działalność gospodarczą bądź pełnił funkcję wspólnika osobowej spółki handlowej, który ponosił odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Niewypłacalność “konsumencka” zachodzi także wtedy, gdy dłużnik nie posiada żadnych długów “konsumenckich”, a wszystkie jego wymagalne zobowiązania powstały w czasie, gdy prowadził on działalność gospodarczą.
DOPUSZCZALNOŚĆ OGŁOSZENIA UPADŁOŚCI KONSUMENCKIEJ PRZY JEDNYM WIERZYCIELU
Postępowanie upadłościowe to – co do zasady – postępowanie polegające na wspólnym (zbiorowym) dochodzeniu roszczeń wierzycieli. Jednakże celem postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest oddłużenie niewypłacalnego dłużnika – konsumenta. W konsekwencji przepis Art. 4912 ust. 2 p.u. stanowi, że upadłość konsumencka może toczyć się także wtedy, gdy dłużnik ma tylko jednego wierzyciela.