Postępowanie restrukturyzacyjne może zakończyć się poprzez:

wydanie postanowienia o zatwierdzeniu lub odmowie zatwierdzenia układu albo
umorzenie postępowania w następstwie wydania postanowienia sądu.

Zakończenie postępowania restrukturyzacyjnego

Art. 324 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (tj. z dnia 23 sierpnia 2016 r., Dz.U. z 2016 r. poz. 1574, dalej: p.r.)

1. Postępowanie restrukturyzacyjne zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o odmowie zatwierdzenia układu.

2. O zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego obwieszcza się.

Gdy prawomocnie zatwierdzono układ postępowanie jest zakończone, gdyż nie ma powodu ani potrzeby podejmowania żadnych czynności poza przystąpieniem przez osobę do tego zobowiązaną do wykonania układu. Z kolei gdy prawomocnie odmówiono zatwierdzenia układu, jasne jest że układ nie zostanie przyjęty i otwarta jest droga do postępowania upadłościowego lub sanacyjnego, jeśli umorzeniu podlega przyspieszone postępowanie układowe albo postępowanie układowe.

Po zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego wskutek uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu rozpoczyna się etap wykonywania układu.

Umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego

Art. 325 ust. 1 p.r. Sąd umarza postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli:

1) prowadzenie postępowania zmierzałoby do pokrzywdzenia wierzycieli;

2) dłużnik wniósł o umorzenie postępowania i zezwoliła na to rada wierzycieli;

3) układ nie został przyjęty;

4) uprawomocniło się postanowienie o ogłoszeniu upadłości dłużnika.

2. Sąd może umorzyć postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli z okoliczności sprawy, w szczególności z zachowania dłużnika, wynika, że układ nie zostanie wykonany.

3. Sąd może umorzyć postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli dłużnik nie wykonuje poleceń sędziego-komisarza i zezwoliła na to rada wierzycieli.

Art. 326 p.r.

1. Sąd umarza przyspieszone postępowanie układowe w przypadku stwierdzenia, że suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem, z uwzględnieniem art. 165 ust. 3 i 4.

2. Sąd umarza postępowanie układowe albo postępowanie sanacyjne, jeżeli dłużnik utracił zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu oraz zobowiązań, które nie mogą zostać objęte układem Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do zaspokajania zobowiązań, jeżeli opóźnienie w ich wykonywaniu przekracza trzydzieści dni.

3. Sąd umarza postępowanie sanacyjne, jeżeli brak jest realnych możliwości przywrócenia dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań.

Przesłanki umorzenia postępowania restrukturyzacyjnego regulują art. 325 i 326 p.r.. Można je podzielić na ogólne (uniwersalne) i szczególne (dotyczące określonego typu postępowania restrukturyzacyjnego). Inny możliwy podział to podział na przesłanki obligatoryjne (w przypadku których sąd musi umorzyć postępowanie) i fakultatywne (w przypadku których sąd może umorzyć postępowanie).

Sąd umarza postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli prowadzenie postępowania zmierzałoby do pokrzywdzenia wierzycieli

Przykładowo, pokrzywdzenie wierzycieli będzie miało miejsce,jeżeli sytuacja majątkowa dłużnika jest na tyle dobra, że spodziewany układ ograniczyłby zaspokojenie, które możliwe jest do osiągnięcia zaspokojenia wierzytelności w wysokości ewidentnie wyższej, niż wynika to z propozycji układowych. Pokrzywdzenie ma dotyczyć wszystkich wierzycieli, nawet jeżeli niektórzy z nich dysponują wierzytelnościami o niskiej wartości, albo pokrzywdzenie jest nieznaczne lub nierównomierne.

By umorzyć postępowanie w oparciu o tę podstawę, należy ustalić w sposób niebudzący wątpliwości, że dalsze prowadzenie postępowania zmierzającego do zawarcia układu, z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, pogorszy sytuację wierzycieli w stosunku do tej, w której znaleźliby się w razie ogłoszenia upadłości. Podstawowym kryterium dokonania takiej oceny jest zatem porównanie stopnia zaspokojenia wierzycieli w układzie i w ewentualnej likwidacji.

Sąd umarza postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli dłużnik wniósł o umorzenie postępowania i zezwoliła na to rada wierzycieli

Postępowanie restrukturyzacyjne co do zasady (wyjątek dotyczy postępowania sanacyjnego) wszczyna się wyłącznie na wniosek dłużnika. Ponieważ jednak procedury układowe odbywają się na ryzyko wierzycieli (to ich zobowiązania oczekują na wynik postępowania i to oni pozbawieni są możliwości prowadzenia egzekucji), umorzenie postępowania na wniosek dłużnika może okazać się sprzeczne z ich interesem, w szczególności gdy doszli oni do porozumienia co do propozycji układowych, które chcieliby przegłosować. Z tego względu sąd umorzy postępowanie, gdy dłużnik wniósł o umorzenie postępowania, ale tylko pod warunkiem, że zezwoliła na to rada wierzycieli.

Rada wierzycieli jest organem postępowania restrukturyzacyjnego. Reprezentuje interesy wierzycieli, którzy są uczestnikami postępowania. W wypadku nieustanowienia rady wierzycieli, czynności dla niej zastrzeżone wykonuje sędzia – komisarz (art. 139 ust. 1 p.r.). Gdy zatem rada wierzycieli nie została ustanowiona w danym postępowaniu restrukturyzacyjnym to ewentualny wniosek dłużnika o jego umorzenie wymaga aprobaty sędziego – komisarza.

Sąd umarza postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli układ nie został przyjęty.

Z sytuacją taką mamy do czynienia gdy:

1) na zgromadzeniu wierzycieli nie stawiło się (także przez oddanie głosu na piśmie) kworum wymagane do głosowania nad układem a zawiadomieni zostali wszyscy wierzyciele;

2) wierzyciele na zgromadzeniu nie przegłosowali układu, czyli gdy nie osiągnięto jednej lub obu wymaganych większości w żadnej z grup, co stwierdził sędzia-komisarz postanowieniem wydanym po przeprowadzeniu głosowania;

3) wierzyciele na zgromadzeniu nie przegłosowali układu we wszystkich grupach, czyli gdy nie osiągnięto jednej lub obu wymaganych większości co najmniej jednej z grup a sędzia-komisarz nie stwierdził, iż wierzyciele z grup, które nie przyjęły układu, byliby w likwidacji zaspokojeni w stopniu wyższym niż w układzie i co stwierdził sędzia-komisarz postanowieniem wydanym po przeprowadzeniu głosowania

Sąd umarza postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli uprawomocniło się postanowienie o ogłoszeniu upadłości dłużnika.

Sąd umarza obligatoryjnie postępowanie restrukturyzacyjne także w sytuacji, gdy uprawomocniło się postanowienie o ogłoszeniu upadłości dłużnika. Dotyczy to wszystkich tych sytuacji, gdzie sąd zdecydował w trybie art. 12 ust. 4 p.r. o rozpoznaniu w pierwszej kolejności wniosku o ogłoszenie upadłości. Przepis ten dopuszcza równoległe toczenie się dwóch spraw. Jednej o ogłoszenie upadłości i drugiej o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. W wypadku gdy pierwsze zostało wydane postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, to na mocy art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 9a ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. (tj. z dnia 7 grudnia 2016 r. Dz.U. z 2016 r. poz. 2171) sąd upadłościowy winien umorzyć postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości. W odwrotnej sytuacji, tj. gdy wpierw zostało wydane postanowienie o ogłoszeniu upadłości i się ono uprawomocniło, powinno dojść do umorzenia postępowania restrukturyzacyjnego.

Sąd może umorzyć postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli z okoliczności sprawy, w szczególności z zachowania dłużnika, wynika, że układ nie zostanie wykonany.

Sąd może umorzyć postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli z okoliczności sprawy, w szczególności z zachowania dłużnika, wynika, że układ nie zostanie wykonany. W takim przypadku również pojawia się możliwość złożenia uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości.

Sąd może umorzyć postępowanie restrukturyzacyjne, jeżeli dłużnik nie wykonuje poleceń sędziego-komisarza i zezwoliła na to rada wierzycieli.

Gdy dłużnik nie wykonuje poleceń sędziego-komisarza istnieje podstawa do odebrania dłużnikowi prawa do zarządzania majątkiem. Jeżeli jednak zezwoli na to rada wierzycieli, można również umorzyć postępowanie.

Sąd umarza przyspieszone postępowanie układowe w przypadku stwierdzenia, że suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem, z uwzględnieniem art. 165 ust. 3 i 4 p.r.

Przyspieszone postępowanie układowe nie przewiduje procedury rozstrzygania sporów o istnienie wierzytelności i w związku z tym nie może się toczyć, gdy suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Umorzenie postępowania następuje niezwłocznie po stwierdzeniu faktu istnienia wierzytelności spornych w kwocie przekraczającej dopuszczalny limit.

Art. 165 ust. 3 p.r. Sąd odmawia zatwierdzenia układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu albo przyspieszonym postępowaniu układowym, jeżeli suma spornych wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

Jeżeli w przyspieszonym postępowaniu układowym sporność przekraczająca 15%, ujawni się po przyjęciu układu, sąd może zatwierdzić układ o ile zostanie wykazane, że dłużnik nie wiedział o istnieniu wierzytelności spornych, a ich zaspokojenie w wyniku wykonania układu nie będzie mniejsze niż w przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika.

Sąd umarza postępowanie układowe albo postępowanie sanacyjne, jeżeli dłużnik utracił zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu oraz zobowiązań, które nie mogą zostać objęte układem Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do zaspokajania zobowiązań, jeżeli opóźnienie w ich wykonywaniu przekracza trzydzieści dni.