Wygaśnięcie możliwości obwieszczania o uproszczonej restrukturyzacji nastąpiło z dniem 30 listopada 2021 r. Następnego dnia, czyli 1 grudnia 2021 r., weszły w życie znowelizowane przepisy ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 814, dalej: p.r.) o postępowaniu o zatwierdzenie układu.

Ustawa o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 z dnia 19 czerwca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1086, dalej: tarcza 4.0) wprowadziła do polskiego porządku prawnego piąty rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego. Chodzi mianowicie o “uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne”, które jest także nazywane uproszczonym postępowaniem o zatwierdzenie układu.

Przesłanki wszczęcia i przebieg tego nowego postępowania restrukturyzacyjnego są regulowane przepisami wyżej wspomnianej ustawy COVID-owej, a także przepisami ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 814, dalej: p.r.).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Tarczy 4.0 do dnia 30 listopada 2021 r. podmiot, do którego stosuje się przepisy ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2020 r. poz. 814), który zawarł z doradcą restrukturyzacyjnym umowę, o której mowa w art. 210 tej ustawy, może obwieścić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu prowadzonego w oparciu o przepisy ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne znajdujące zastosowanie do postępowania o zatwierdzenie układu ze zmianami wynikającymi z poniższych przepisów.

Przepisy dopuszczające otwarcie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego miały obowiązywać do końca czerwca 2021 r., jednakże ustawą z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1080, dalej: k.r.z.) nie tylko dostosowano rozwiązania przyjęte Tarczą 4.0 do przepisów ustawy Prawo restrukturyzacyjne, to jednocześnie do dnia 30 listopada 2021 r. wydłużono możliwość dokonania obwieszczenia uproszczonego postępowania o zatwierdzenie układu – uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Szybko bowiem okazało się, że przepisy, które miały stanowić rozwiązanie wyłącznie terminowe, znalazły uznanie wśród przedsiębiorców borykających się z problemami wypłacalności. Ustawą z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw na stałe wprowadzono zmiany w dotychczas najmniej popularnym z postępowań restrukturyzacyjnych, a mianowicie w postępowaniu o zatwierdzenie układu. Bolączką tego postępowania był zupełny brak ochrony dłużnika przed postępowaniami egzekucyjnymi. W postępowaniu o zatwierdzenie układu uregulowanym w p.r. ustawodawca nie przewidział bowiem jakiegokolwiek immunitetu egzekucyjnego dłużnika. Niewystarczająca ochrona przed egzekucją dłużnika jest także mankamentem obecnie obowiązującej regulacji normującej przebieg uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. O ile z dniem opublikowania obwieszczenia o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego do dnia umorzenia lub zakończenia postępowania postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem oraz dotyczące wierzytelności zabezpieczonej rzeczowo na składnikach majątku dłużnika (przy propozycjach układowych spełniających kryteria z art. 17 Tarcza 4.0.) ulega zawieszeniu z mocy prawa to przepisy Tarczy 4.0 nie przewidują możliwości uchylenia dokonanych zajęć. Jedną z najbardziej istotnych zmian wprowadzonych przez ustawę o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw jest możliwość uchylenia dokonanych przed dniem obwieszczenia zajęć dokonanych w postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym. Zgodnie z przepisem 226e p.r. (który wejdzie w życie 1 grudnia 2021 r.) odpowiednie zastosowanie w postępowaniu o zatwierdzenie układu znajdzie przepis art. 312 p.r., który stanowi, że postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej wszczęte przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania. Na wniosek dłużnika lub zarządcy sędzia-komisarz postanowieniem stwierdza zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Postanowienie doręcza się również organowi egzekucyjnemu.

Zgodnie z art. 12 k.r.z. ustawa wchodzi w życie z dniem 1 grudnia 2021 r., z wyjątkiem: art. 7, który wszedł w życie z dniem 30 czerwca 2021 r., art. 1 pkt 8 i art. 6 pkt 3, które weszły w życie z dniem 1 lipca 2021 r.

Czynnością inicjującą uproszczone postępowanie o zatwierdzenie układu jest obwieszczenie o jego otwarciu, które może być dokonane po przygotowaniu przez dłużnika propozycji układowych wobec wierzycieli oraz spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych i przekazaniu ich nadzorcy układu.

O zainicjowaniu tego nowego postępowania restrukturyzacyjnego decyduje nie sąd, jak w dotychczasowych procedurach, ale sam niewypłacalny bądź zagrożony niewypłacalnością przedsiębiorca, zawierając umowę z doradcą restrukturyzacyjnym i publikując swą decyzję o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Sąd w tym postępowaniu może być zaangażowany dopiero wtedy, kiedy wierzyciel w obawie o swoje interesy lub nadzorca układu wystąpią np. o uchylenie skutków otwarcia postępowania. W tym postępowaniu nie sporządza się planu restrukturyzacyjnego.

Postępowanie to umarza się się z mocy prawa, jeżeli w terminie 4 miesięcy od dnia dokonania obwieszczenia nie wpłynie do sądu wniosek o zatwierdzenie układu. Krótko mówiąc, dłużnik ma w tym postępowaniu 4 miesiące na porozumienie się z wierzycielami.

Na wniosek dłużnika, wierzyciela albo innej osoby mającej w tym interes prawny, sąd wydaje postanowienie stwierdzające umorzenie postępowania z mocy prawa.

Art. 16 tarczy 4.0.

1. Dzień dokonania obwieszczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 1, jest dniem otwarcia postępowania o zatwierdzenie układu.

2. Dzień układowy nie może przypadać wcześniej niż 7 dni przed złożeniem wniosku o dokonanie obwieszczenia i nie później niż 7 dni po dniu jego złożenia.

3. Z dniem dokonania obwieszczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 1, do dnia umorzenia lub zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu:

1)postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem oraz dotyczące wierzytelności, o której mowa w art. 17, wszczęte przed dniem otwarcia postępowania, o którym mowa w ust. 1, ulega zawieszeniu z mocy prawa;

2) wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia wynikającego z wierzytelności objętej z mocy prawa układem oraz wierzytelności, o której mowa w art. 17, jest niedopuszczalne;

3) przepisy art. 252, art. 253 oraz art. 256 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne stosuje się odpowiednio; zezwolenia, o których mowa w art. 256 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, wydaje nadzorca układu.

Wszczęcie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego przez przedsiębiorcę zawiesi egzekucję zobowiązań, których domagają się od niego wierzyciele. Zakazane jest prowadzenie postępowań egzekucyjnych zarówno wierzytelności niezabezpieczonych, jak i zabezpieczonych rzeczowo. Ochrona trwa maksymalnie do czterech miesięcy. W tym czasie wierzyciele nie mogą wypowiedzieć istotnych dla przedsiębiorcy umów, m.in. umowy dzierżawy, najmu nieruchomości czy umowy kredytu.

Od dnia dokonania obwieszczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 1 tarczy 4.0., do dnia umorzenia lub zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu, dłużnik może dokonywać czynności zwykłego zarządu. Na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymagana jest zgoda nadzorcy układu. Zgoda może zostać udzielona również po dokonaniu czynności, w terminie trzydziestu dni od dnia jej dokonania. Czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu dokonana bez wymaganej zgody jest nieważna.

Odpowiedzialność za:

1) szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie określonym w art. 21 ust. 1 lub 2a ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 498, z późn. zm.),

2) zobowiązania spółki, o których mowa w art. 299 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 505, z późn. zm.),

3) zaległości podatkowe, o których mowa w art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.)

– jest wyłączona także wówczas, gdy osoby ponoszące odpowiedzialność z tytułów wskazanych w pkt 1-3 wykażą, że w terminie określonym w art. 21 ust. 1 lub 2a ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe dokonano obwieszczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 1, oraz, że w postępowaniu o zatwierdzenie układu doszło do prawomocnego zatwierdzenia układu albo w jego następstwie do otwarcia postępowania sanacyjnego lub do złożenia uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 23 lub, że w terminie 7 dni od umorzenia postępowania o zatwierdzenie układu na podstawie art. 20 złożono wniosek o ogłoszenie upadłości albo wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, który doprowadził do otwarcia takiego postępowania.

Z racji współpracy z licencjonowanym doradcą restrukturyzacyjnym adwokatem Andrzejem Świąder gwarantujemy kompleksową pomoc prawną w uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w razie zawarcia umowy o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem tego postępowania.