Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 243, dalej: p.r.) stanowi w art. 2, że restrukturyzację przeprowadza się następującymi procedurami:
- postępowanie o zatwierdzenie układu
- przyspieszone postępowanie układowe
- postępowanie układowe
- postępowanie sanacyjne
Wybór procedury został pozostawiony przedsiębiorcy, który zgodnie z art. 3 p.r. jest niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością.
Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.
Postępowanie układowe:
- umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie;
- może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
Postępowanie układowe, najbardziej zbliżone do modelu klasycznego, przewiduje zarówno ochronę dłużnika przed wierzycielami układowymi (w ograniczonym zakresie także nieobjętymi układem), jak i procedurę ustalania spisu wierzycieli, czyli roboczego (na potrzeby postępowania) rozstrzygania sporu pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem co do istnienia i wysokości wierzytelności.
W postępowaniu o otwarcie postępowania układowego sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika. Postępowanie zabezpieczające nie ma charakteru obligatoryjnego. Sąd restrukturyzacyjny postanawia o zabezpieczeniu majątku dłużnika z urzędu albo na wniosek.
Art. 268 p.r.
1. W postępowaniu o otwarcie postępowania układowego sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. Postanowienie o ustanowieniu tymczasowego nadzorcy sądowego, zmianie osoby tymczasowego nadzorcy sądowego oraz informację o uprawomocnieniu się postanowienia o zmianie sposobu zabezpieczenia przez odwołanie tymczasowego nadzorcy sądowego obwieszcza się.
2. Sąd może, na wniosek dłużnika lub tymczasowego nadzorcy sądowego, zawiesić postępowania egzekucyjne prowadzone w celu dochodzenia należności objętych z mocy prawa układem oraz uchylić zajęcie rachunku bankowego, jeżeli jest to niezbędne do osiągnięcia celów postępowania układowego. Uchylając zajęcie rachunku bankowego, sąd ustanawia tymczasowego nadzorcę sądowego, jeżeli wcześniej nie został ustanowiony.
3. Dyspozycje dłużnika dotyczące środków na rachunku bankowym, którego zajęcie uchylono, wymagają zgody tymczasowego nadzorcy sądowego.
4. Postanowienie o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego oraz uchyleniu zajęcia rachunku bankowego doręcza się wierzycielowi prowadzącemu egzekucję oraz organowi egzekucyjnemu. Na postanowienie to zażalenie przysługuje dłużnikowi oraz wierzycielowi prowadzącemu egzekucję.
5. Do tymczasowego nadzorcy sądowego przepisy o nadzorcy sądowym, z wyłączeniem przepisów art. 42-46, stosuje się odpowiednio.
6. Sąd ustala wynagrodzenie tymczasowego nadzorcy sądowego, biorąc pod uwagę nakład pracy, zakres czynności podejmowanych w postępowaniu, stopień ich trudności oraz czas pełnienia funkcji.
7. Wynagrodzenie tymczasowego nadzorcy sądowego ustala się w wysokości od jednej czwartej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, do jego dwukrotności.
8. W szczególnie uzasadnionych przypadkach można przyznać wyższe wynagrodzenie w wysokości do czterokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 7, jeżeli jest to uzasadnione zwiększonym nakładem pracy tymczasowego nadzorcy sądowego, wynikającym w szczególności ze stopnia skomplikowania postępowania i czasu jego trwania.
9. O wynagrodzeniu tymczasowego nadzorcy sądowego orzeka sąd na jego wniosek złożony w terminie tygodnia od dnia powiadomienia o odwołaniu lub wygaśnięcia funkcji.
Scenariusz postępowania układowego
1. Przedsiębiorca składa do Sądu wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.
2. Sąd wydaje postanowienie o otwarciu postępowania układowego.
3. Działania po otwarciu postępowania układowego:
- nadzorca sądowy sporządza spis wierzytelności i odrębnie wierzytelności spornych,
- wnoszenie zastrzeżeń do spisu wierzytelności,
- zwołanie przez Sąd zgromadzenia wierzycieli,
- głosowanie nad układem na zgromadzeniu wierzycieli.
4. Postanowienie Sądu o zatwierdzeniu układu.
5. Z dniem uprawomocnienia układu nadzorca sądowy obejmuje funkcję nadzorcy wykonania układu.
Po wykonaniu układu Sąd wydaje postanowienie.