Uchwała
Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
z dnia 12 stycznia 2022 r.
III CZP 60/22
W sprawie o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego strona pozwana, która na jego podstawie jest uprawniona do egzekwowania należnych jej świadczeń alimentacyjnych, jest ustawowo zwolniona od kosztów sądowych na podstawie art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Zgodnie z przepisem art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2021 r. poz. 2257, dalej: u.k.s.c.) strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Zwolnienie od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych przez stronę dochodzącą roszczeń alimentacyjnych lub stronę pozwaną w sprawie o obniżenie alimentów dotyczy roszczeń przewidzianych w przepisach art. 128–1441 oraz 27 k.r.o. Z tym jednak, że roszczenie z art. 140 k.r.o. o zwrot kosztów utrzymania i wychowania nie stanowi roszczenia alimentacyjnego.
Art. 96 ustawy o kosztach sądowych ani też orzecznictwo nie odnoszą się wprost do obowiązku ponoszenia opłat sądowych przez pozwanego/pozwaną uprawnionego/uprawnioną do alimentów.
Już w orzeczeniach wydanych w latach 90 ubiegłego stulecia SN stwierdzał, że nie może budzić wątpliwości, że przewidziane w przepisie art. 111 § 1 pkt 2 KPC zwolnienie strony dochodzącej roszczeń alimentacyjnych dotyczy zarówno powodów żądających zasądzenia bądź podwyższenia alimentów, jak i pozwanych broniących się przed żądaniem obniżenia alimentów lub ustalenia nieistnienia (wygaśnięcia) obowiązku alimentacyjnego (Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 25 września 1997 r. I CKU 109/97 oraz Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 26 lutego 2015 r. III CZP 110/14). Powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego mocą którego zasądzono alimenty jest poniekąd żądaniem obniżenia alimentów lub ustalenia nieistnienia obowiązku alimentacyjnego.