W dniu 27 lipca br. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego w sprawie o sygn. III CZP 97/16, podjął uchwałę następującej treści:
Komornik sądowy nie może podwyższyć opłaty egzekucyjnej, pobieranej na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2016 r., poz. 1138 ze zm.), o podatek od towarów i usług.
Powyższa uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowieniem z dnia 4 maja 2016 r., przekazanego przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 14 września 2016 r., sygn. akt III CZP 55/16, do rozstrzygnięcia składowi powiększonemu tego Sądu:
“Czy opłata egzekucyjna ustalona przez komornika sądowego na podstawie art. 49 ust. 1 u.k.s.e. winna być powiększona o należność z tytułu podatku od towarów i usług, czy też zawiera w sobie kwotę podatku VAT?”
Zdaniem SN opłata egzekucyjna zawiera w sobie podatek VAT, więc pobierający opłatę komornicy nie mogą już powiększać jej o ten podatek. W ustnym uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy stwierdził, iż opłata egzekucyjna ma charakter daniny publicznej zbliżonej do opłaty sądowej i nie może być podwyższana o kolejną daninę publiczną – tj. podatek VAT. Naruszałoby to art. 84 Konstytucji RP, zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, ale tylko tych dokładnie określonych w ustawie.
SN podkreślił, że opłata egzekucyjna tylko z punktu widzenia komornika jest wynagrodzeniem za świadczone usługi. Dla dłużnika to opłata o charakterze daniny, opłaty publicznoprawnej zbliżonej do opłat sądowych, którą dłużnik ponosi za prowadzenie egzekucji. Ta należność jest określona w przepisach bardzo ściśle – w art. 49 ust 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji stanowczo wskazano jak ma być obliczona i jaka jest jej wysokość.
Według SN nie ma podstaw do doliczania do daniny publicznej kolejnej daniny tj. podatku VAT. Sąd Najwyższy przypomniał, że zgodnie z art. 84 Konstytucji każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
Podatek VAT jest oczywiście określony w ustawie, ale nie w taki sposób, który by pozwalał na doliczane go do opłat egzekucyjnych. Przepisu, który by to umożliwiał nie ma – stwierdził Sąd Najwyższy.