Upadłość konsumencka po nowemu

1. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
2. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku:
1) w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika,
2) ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono na podstawie przepisu art. 49120,
3) dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości,
4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli
– chyba że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
3. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, chyba że do niewypłacalności dłużnika lub zwiększenia jej stopnia doszło pomimo dochowania przez dłużnika należytej staranności lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
4. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dane podane przez dłużnika we wniosku są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
5. Do wniosku o ogłoszenie upadłości złożonego przez wierzyciela ust. 2-4 nie stosuje się.
Projekt przewiduje uchylenie art. 4914 p.u. Oznacza to, że upadłość konsumencką będą mogli także ogłosić osoby, które nie zadośćuczyniły obowiązkowi określonemu w art. 21 p.u. (np. członkowie zarządu spółek prawa handlowego, likwidatorzy).
1. Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.
2. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek, o którym mowa w ust. 1, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.
2a. W przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego obowiązek, o którym mowa w ust. 1, spoczywa na zarządcy sukcesyjnym. Jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości wystąpiła przed ustanowieniem zarządu sukcesyjnego, termin do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości biegnie od dnia, w którym został ustanowiony zarząd sukcesyjny. Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez zarządcę sukcesyjnego nie wymaga zgody osób, na rzecz których działa zarządca sukcesyjny.
3. Osoby, o których mowa w ust. 1-2a, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie określonym w ust. 1 lub 2a, chyba że nie ponoszą winy. Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności, w szczególności jeżeli wykażą, że w terminie określonym w ust. 1 lub 2a otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.
3a. W przypadku dochodzenia odszkodowania przez wierzyciela niewypłacalnego dłużnika domniemywa się, że szkoda, o której mowa w ust. 3, obejmuje wysokość niezaspokojonej wierzytelności tego wierzyciela wobec dłużnika.
4. (uchylony)
5. Osoby, o których mowa w ust. 1-2a, nie ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.
Proponowana zmiana może uczynić iluzoryczną odpowiedzialność majątkową przewidzianą w przepisach art. 299 k.s.h. oraz  art. 116-116b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

Projekt przewiduje wyłączenie możliwości oddłużenia w przypadku ustalenia:

  1. że upadły doprowadził do swojej upadłości w sposób celowy (tj. umyślnie) w szczególności poprzez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań (czyli, gdy pomimo posiadania majątku dłużnik nie płacił wymagalnych zobowiązań);
  2. w okresie 10 lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań;

– chyba, że za ustaleniem planu spłaty, umorzeniem zobowiązań bez ustalenia planu spłaty, warunkowym umorzeniem zobowiązań bez ustalenia planu spłaty przemawiają względy słuszności lub względy humanitarne. Wydaje się, że kwestie o których mowa powyżej powinny być badane na etapie rozpatrywania wniosku o ogłoszenie upadłość. Proponowane rozwiązanie spowoduje zapewne lawinowy wzrost wpływu wniosków o ogłoszenie upadłości konsumenckich, które sądy praktycznie z automatu będą uwzględniać. Konieczność badania omawianych okoliczności uzasadniających brak możliwości skorzystania przez upadłego z dobrodziejstwa oddłużenia na późniejszym niż obecnie etapie postępowania upadłościowego może spowodować całkowity paraliż działalności sądów upadłościowych. Na marginesie jako celowe doprowadzenie do niewypłacalności niewątpliwie można postrzegać wpadnięcie przez dłużnika w tzw. “spiralę kredytową” tj. zaciąganie kolejnych zobowiązań aby pokryć już wymagalne zadłużenie.

Istotną zmianą jest także umożliwienie umorzenia zobowiązań dłużnika przez sąd bez uprzedniego ustalania planu spłaty wierzycieli, już po upływie terminu na zgłoszenie swoich wierzytelności przez wierzycieli. Będzie to możliwe w przypadku gdy nie dokonano żadnych zgłoszeń wierzytelności oraz gdy jednocześnie żadna wierzytelność nie została uznana przez sąd z urzędu. Chyba że w toku postępowania nie zostały zaspokojone koszty postępowania pokryte tymczasowo przez Skarb Państwa lub inne zobowiązania masy upadłości.