Skutki ogłoszenia upadłości małżonka pozostającego w ustroju wspólności majątkowej

  1. czy wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej przy upadłości konsumenckiej cały majątek wspólny wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny?
  2. Czy też można podzielić majątek wspólny?  Wobec tego, czy w skład masy upadłości powinien wejść jedynie odpowiedni udział w majątku wspólnym przysługujący upadłemu małżonkowi
Zgodnie z przepisem art. 124 ust. 1 p.u.  z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa, o której mowa w art. 53 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r. poz. 682, z 2018 r. poz. 950 oraz z 2019 r. poz. 303). Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny.

Art. 124 p.u. jest regulacją szczególną w odniesieniu do rozwiązań k.r.o. regulujących stosunki majątkowe małżonków i ich odpowiedzialność za zobowiązania współmałżonka.

Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje z mocy ustawy wspólność majątkowa. Obejmuje ona przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Jest to majątek wspólny małżonków. Przedmioty nienależące do majątku wspólnego stanowią majątek osobisty każdego z małżonków. Wraz z ogłoszeniem upadłości jednego z małżonków zgodnie z obowiązującym stanem prawnym powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa w myśl art. 53 § 1 k.r.o.

Małżonkowie, zgodnie z prawem rodzinnym, mogą pozostawać w dwojakiego rodzaju stosunkach majątkowych. Ustrój ustawowy to ustrój wspólności majątku dorobkowego małżonków, powstaje on z mocy prawa z chwilą zawarcia związku małżeńskiego (art. 31 k.r.o.), ustrój umowny powstaje w wyniku zawarcia majątkowej umowy małżeńskiej, która może wspólność ograniczyć, rozszerzyć lub wyłączyć.

Ratio legis przepisu art. 124 ust. 1 p.u. było zapatrywanie, że majątek wspólny powstały w okresie prowadzenia przedsiębiorstwa przez upadłego został nabyty ze środków pochodzących z dochodów tego przedsiębiorstwa.

Art. 124 ust. 4 p.u.

Domniemywa się, że majątek wspólny powstały w okresie prowadzenia przedsiębiorstwa przez upadłego został nabyty ze środków pochodzących z dochodów tego przedsiębiorstwa.

Sąd Najwyższy omawianą uchwałą uznał, że regulacja art. 124 ust. 1 p.u. lege non distinguente odnosi się także do upadłości konsumenckiej.