Uchwała
Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
z dnia 14 czerwca 2019 r.
III CZP 4/19
Sądowemu tytułowi egzekucyjnemu wydanemu na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych można nadać klauzulę wykonalności na rzecz Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa bez potrzeby wykazywania przejścia uprawnienia objętego tym tytułem dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym (art. 788 § 1 KPC w związku z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa, Dz.U. poz. 624 ze zm.).
Art. 788 k.p.c.
§ 1. Jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym.
§ 2. Za przejście uprawnień lub obowiązków, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, uważa się również zmiany w prawie rozporządzania mieniem wywołane ustanowieniem zarządcy masy majątkowej, kuratora spadku lub zarządu sukcesyjnego albo powołaniem wykonawcy testamentu, jak również wygaśnięciem funkcji zarządcy masy majątkowej, kuratora spadku, zarządcy sukcesyjnego lub wykonawcy testamentu.
Art. 46 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa
1. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa z dniem 1 września 2017 r. z mocy prawa wstępuje w ogół praw i obowiązków znoszonej Agencji Nieruchomości Rolnych, w szczególności:
1)mienie Agencji Nieruchomości Rolnych staje się mieniem Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa;
2)wierzytelności i zobowiązania Agencji Nieruchomości Rolnych stają się wierzytelnościami i zobowiązaniami Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa;
3)Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa staje się stroną umów i porozumień, których stroną jest Agencja Nieruchomości Rolnych;
4)na Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa przechodzą prawa i obowiązki wynikające z:
a)przepisów prawa, w tym wynikające z art. 5 ustawy zmienianej w art. 8,
b)decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych.
2. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa z dniem 1 września 2017 r. z mocy prawa wstępuje w ogół praw i obowiązków znoszonej Agencji Rynku Rolnego, z wyjątkiem praw i obowiązków, w które wstępuje Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w szczególności:
1)mienie Agencji Rynku Rolnego staje się mieniem Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa;
2)wierzytelności i zobowiązania Agencji Rynku Rolnego stają się wierzytelnościami i zobowiązaniami Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa;
3)Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa staje się stroną umów i porozumień, których stroną jest Agencja Rynku Rolnego;
4)na Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa przechodzą prawa i obowiązki wynikające z:
a)przepisów prawa,
b)decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych.
3. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dniem 31 sierpnia 2017 r. z mocy prawa wstępuje w prawa i obowiązki Agencji Rynku Rolnego związane z wykonywaniem zadań, które z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stają się zadaniami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w szczególności w tym zakresie:
1)mienie Agencji Rynku Rolnego staje się mieniem Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa;
2)wierzytelności i zobowiązania Agencji Rynku Rolnego stają się wierzytelnościami i zobowiązaniami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa;
3) Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa staje się stroną umów i porozumień, których stroną jest Agencja Rynku Rolnego;
4) na Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przechodzą prawa i obowiązki wynikające z:
a) przepisów prawa,
b) decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych.
4. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi i minister właściwy do spraw rynków rolnych określą, w drodze zarządzenia, wykaz praw i obowiązków, o których mowa w ust. 3, w które wstępuje Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
5. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa z dniem 1 września 2017 r. przejmuje udziały i akcje w spółkach prawa handlowego posiadane przez Agencję Rynku Rolnego i Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
6. Postanowienia umowy lub statutu spółki prawa handlowego, zawierające regulacje dotyczące przyznania pierwszeństwa nabycia udziałów i akcji, a także ograniczenia lub wyłączenia w tym zakresie nie mają zastosowania do udziałów i akcji przejętych na podstawie ust. 5.
7. Przejście praw i obowiązków, o których mowa w ust. 1-3, oraz udziałów i akcji, o których mowa w ust. 5, następuje nieodpłatnie i jest wolne od podatków i opłat.
8. Bilanse zamknięcia Agencji Nieruchomości Rolnych i Agencji Rynku Rolnego sporządzone na dzień 31 sierpnia 2017 r. stają się bilansem otwarcia Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.
9. W celu wykonania przepisów niniejszej ustawy Prezes Rady Ministrów dokonuje, w drodze rozporządzenia, przeniesienia planowanych dochodów i wydatków budżetowych, w tym wynagrodzeń, między częściami, działami i rozdziałami budżetu państwa, z zachowaniem przeznaczenia środków publicznych wynikających z tej ustawy.
Przepis art. 788 k.p.c. dotyczy nieadekwatności treści tytułu egzekucyjnego ze względu na przejście praw lub obowiązków w nim stwierdzonych na inny podmiot (sukcesja uniwersalna lub singularna) po wydaniu tytułu lub w toku postępowania sądowego. Pozwala on na nadanie klauzuli wykonalności na rzecz podmiotu aktualnie uprawnionego lub zobowiązanego do realizacji praw lub obowiązków stwierdzonych w tytule egzekucyjnym. W tym znaczeniu art. 788 § 1 k.p.c. pełni funkcję identyfikującą oraz ochronną. Pozwala on na uniknięcie zjawiska „dublowania” uprawnienia lub zobowiązania do realizacji praw lub obowiązków stwierdzonych w tytule egzekucyjnym. W ramach postępowania klauzulowanego sąd weryfikuje, czy uprawnienie lub obowiązek stwierdzony w tytule egzekucyjnym przeszedł w wyniku sukcesji uniwersalnej lub singularnej na rzecz podmiotu domagającego się nadania na jego rzecz klauzuli wykonalności. Tym samym przez nadanie klauzuli wykonalności następuje identyfikacja podmiotu aktualnie uprawnionego lub zobowiązanego do realizacji tytułu egzekucyjnego.
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa jest państwową osobą prawną będącą agencją wykonawczą w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 oraz z 2018 r. poz. 62). Z mocy prawa wstąpił on w ogół praw i obowiązków znoszonej Agencji Nieruchomości Rolnych. Utworzenie Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa nie spowodowało zmiany stron w postępowaniach z udziałem Agencji Nieruchomości Rolnych. Wszelkie orzeczenia, które były wiążące dla Agencji Nieruchomości Rolnych obowiązują Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa bez konieczności uzyskania na nie klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 k.p.c. W rezultacie orzeczenia wydane w postępowaniach z udziałem Agencji Nieruchomości Rolnych wiążą Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.