W poprzednim wpisie wspomnieliśmy o pracach legislacyjnych nad projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i niektórych innych ustaw. 

Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza wprowadzić szereg istotnych zmian do ustawy – prawo upadłościowe, zwłaszcza w kontekście dłużników. Mowa tu w szczególności o zmianach w odniesieniu do upadłości osób fizycznych, i to zarówno konsumentów jak i przedsiębiorców. Obecnie, projekt ustawy z dnia 18 maja 2018 r o zmianie ustawy prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw znajduje się na etapie opiniowania.

Poza projektowanymi zmianami, które wskazano w poprzednim wpisie, projekt zakłada liberalizację przesłanek warunkujących otwarcie postępowania upadłościowego, wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Dla tej kategorii podmiotów projekt przewiduje znaczne uproszczenie obowiązującej obecnie procedury upadłościowej, o ile z okoliczności danej sprawy nie będzie wynikała potrzeba przeprowadzenia postępowania upadłościowego w zwykłym trybie. W uproszczonym postępowaniu upadłościowym wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej nie będzie wyznaczany sędzia – komisarz, a wszelkie zastrzeżenia co do działania syndyka będą rozpatrywane w trybie skargi składanej do sądu upadłościowego. Aktywność syndyka będzie ograniczona do likwidacji majątku upadłego dłużnika i sporządzenia projektu planu spłaty wierzycieli. W uproszczonym postępowaniu nie będzie sporządzana lista wierzytelności oraz plan podziału. W postępowaniu upadłościowym wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej będzie możliwe zastosowanie procedury “przygotowanej likwidacji”.

Podobnie jak w przypadku osoby fizycznej – przedsiębiorcy również w wypadku konsumenta proponuje się wprowadzenie trzech alternatywnych sposób uzyskania oddłużenia:

1. poprzez ustalenie i wykonanie planu spłaty, przy czym proponuje się aby w sytuacjach gdy zostanie ustalone, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty nie mógł być ustalony na okres krótszy niż 36 miesięcy i dłuższy od 84 miesięcy. Obecnie umorzenie zobowiązań w przypadku ustalenia planu spłaty następuje po  regularnym spłacaniu przez dłużnika swoich wierzycieli  przez maksymalny okres 36 miesięcy miesięcy, przy czym jeżeli upadły nie może wywiązać się z obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli, sąd na jego wniosek, po wysłuchaniu wierzycieli, może zmienić plan spłaty wierzycieli. Sąd może przedłużyć termin spłaty wierzytelności na dalszy okres nieprzekraczający osiemnastu miesięcy.
2. umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli
3. warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, które znajdzie zastosowanie w przypadkach, gdy niezdolność dokonania jakichkolwiek spłat wierzycieli przez dłużnika, wynikająca z sytuacji osobistej upadłego, nie ma charakteru trwałego – np. gdy niezdolność do pracy zarobkowej dłużnika ma charakter czasowy.

Projekt przewiduje rezygnację z dotychczasowych przesłanek negatywnych otwarcia postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych, w postaci doprowadzenia do niewypłacalności lub istotnego zwiększenia jej stopnia umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. 

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 491⁴ ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (dalej: p.u.).