Z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa, o której mowa w art. 53 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r. poz. 788, z późn. zm.). Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny.
Małżeńska wspólność majątkowa (ustawowa i umowna, w tym rozszerzona lub ograniczona) ustaje przede wszystkim z chwilą ustania małżeństwa, tzn. z chwilą śmierci jednego z małżonków lub jednoczesnej śmierci obojga małżonków (w tym kontekście por. także przepisy o uznaniu za zmarłego i o stwierdzeniu zgonu), albo z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwiązującego małżeństwo przez rozwód lub orzekającego unieważnienie małżeństwa. Natomiast w czasie trwania małżeństwa wspólność, o której mowa, ustaje na skutek: zawarcia przez małżonków umowy wyłączającej wspólność (art. 47 k.r.o.), zniesienia wspólności przez sąd z chwilą oznaczoną w wyroku (art. 52 § 1 i 2 k.r.o), całkowitego lub częściowego ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 k.r.o.) oraz orzeczenia separacji (art. 615 k.r.o.).
Wspólność majątkowa małżeńska w okresie jej funkcjonowania między małżonkami jest wspólnością bezudziałową (łączną). Jej charakter prawny powoduje, że w czasie jej trwania nie można żądać podziału majątku wspólnego. Nie można również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie małżonkowi w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do niego. Jednym ze skutków ustania wspólności majątkowej małżeńskiej jest przekształcenie się tej wspólności z bezudziałowej w udziałową (w częściach ułamkowych). Z tą chwilą powstają więc odrębne własne majątki małżonków. Każdy z nich obejmuje majątek odrębny małżonka, udział w majątku wspólnym (ściślej: udział we wspólności) oraz majątek nabyty po ustaniu wspólności. W przypadku ogłoszenia upadłości skutki ustania wspólności majątkowej są jednak dalej idące. W wyniku przekształcenia majątku wspólnego we wspólność w częściach ułamkowych następuje bowiem ustawowy podział majątku wspólnego. Podział ten polega na przyznaniu upadłemu wszystkich rzeczy i praw przysługujących dotychczas wspólnie małżonkom. Majątek wspólny – jak stanowi art. 124 ust. 1 p.u. – wchodzi do masy upadłości, a masa upadłości jest majątkiem upadłego . Małżonkowi upadłego przysługuje jedynie roszczenie o zapłatę należności z tytułu przypadającego mu udziału w majątku wspólnym. Innymi słowy przysługuje mu spłata z tytułu udziału. Zatem w wyniku ogłoszenia upadłości dochodzi nie tylko do ustania wspólności, ale również do swoistego (sui generis) podziału majątku wspólnego.
Z chwilą rozwodu, separacji lub ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków ustaje wspólność ustawowa, jak i umowna pomiędzy nimi. Dla wierzycieli jednego z małżonków ustanie wspólności ustawowej przed ew. ogłoszeniem jego upadłości może być niekorzystne. Dlatego też przepisy chronią masę upadłości przed jej uszczupleniem w drodze ustanowienia rozdzielności majątkowej oraz zniesienia, ograniczenia czy ustania wspólności majątkowej małżeńskiej. I tak: