Wniosek o otwarcie każdego postępowania restrukturyzacyjnego może złożyć wyłącznie dłużnik.
Art. 7 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 1508, dalej: p.r.)
W drodze wyjątku od tej zasady, wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego mogą obok dłużnika, ale tylko w odniesieniu do osób prawnych, także złożyć:
- kurator ustanowiony w trybie art. 42 § 1 Kodeks cywilny (k.c.)
§ 1. Kuratora ustanawia się na okres nieprzekraczający roku. W szczególnie uzasadnionych przypadkach można przedłużać ustanowienie kuratora na czas oznaczony, jeżeli czynności kuratora, o których mowa w art. 42 § 3, nie mogły zostać zakończone przed upływem okresu, na który został ustanowiony.§ 2. Jeżeli czynności podjęte przez kuratora nie doprowadziły do powołania lub uzupełnienia składu organu osoby prawnej uprawnionego do jej reprezentowania albo jej likwidacji, występuje on niezwłocznie z wnioskiem do sądu rejestrowego o rozwiązanie osoby prawnej. Nie narusza to uprawnień kuratora do wystąpienia z żądaniem rozwiązania osoby prawnej na podstawie odrębnych przepisów.
- wierzyciel osobisty, o ile dłużnik jest niewypłacalną osobą prawną.
Art. 283 p.r.
Zmiana postanowienia o ogłoszeniu upadłości pracodawcy, a data jego niewypłacalności
Czy, wobec regulacji art. 449 ustawy z dnia 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne (tj. Dz.U. z 2017 poz. 1508, dalej: p.r.), dopuszczalne jest, w odniesieniu do wypłaty świadzczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – w wypadku zmiany formy prowadzenia, wszczętego przed wejściem w życie powołanej ustawy, postępowania upadłościowego – uznanie za datę niewypłacalności pracodawcy, przypadającej po wejściu w życie tejże ustawy daty wydania postanowienia o zmianie postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości co do sposobu prowadzenia postępowania z postępowania z możliwością zawarcia układu na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego, w sytuacji, gdy art. 3 ustawy z dnia 13 lipca 2006 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tj. Dz.U. z 2016 roku poz. 1256), po zmianie dokonanej zgodnie z art. 438 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, nie obejmuje już takiej podstawy ustalenia niewypłacalności pracodawcy.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2018 r.
III PZP 1/18
Wydanie po dniu 31 grudnia 2015 r. postanowienia o zmianie postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika jest równoznaczne z niewypłacalnością pracodawcy w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (jednolity tekst: Dz.U. z 2016 r., poz. 1256) w związku z art. 449 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (jednolity tekst: Dz.U. z 2017 r., poz. 1508). Datą niewypłacalności jest dzień wydania tego postanowienia (art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy).
Art. 449 p.r. stanowi, że w sprawach, w których przed dniem wejścia w życie ustawy wpłynął wniosek o ogłoszenie upadłości, stosuje się przepisy dotychczasowe. Przez “sprawę” w rozumieniu tego przepisu należy rozumieć zarówno postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości, jak i właściwe postępowanie upadłościowe.
Projektowane zmiany przepisów dotyczące upadłości konsumenckiej
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw znajduję się obecnie na etapie konsultacji publicznych. Projektowana nowelizacja zakłada istotne zmiany w zakresie upadłości konsumenckiej. Zgodnie z projektem upadłość konsumencka ma być dostępna dla wszystkich dłużników, również dla tych, których doprowadzili do swojej niewypłacalności umyślnie, lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji w zakładce “Rządowy Proces Legislacyjny” został zamieszczony projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw wraz z uzasadnieniem i oceną skutków regulacji.
PROJEKT USTAWY O ZMIANIE USTAWY – PRAWO UPADŁOŚCIOWE ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW
Z punktu widzenia przyszłych regulacji dotyczących tzw. upadłości konsumenckiej najbardziej interesująca wydaje się projektowana zmiana brzmienia art. 4914 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 2344, dalej: p.u.). oraz dodanie do ustawy przepisów art. 4913a, 4913b oraz 4913c
Projekt przewiduje m.in., że sąd będzie mógł wstrzymać na okres do maksymalnie 5 miesięcy rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenta do czasu ustalenia, czy nie jest możliwe zawarcie układu z wierzycielami. Dłużnik poszukiwałby porozumienia z wierzycielami przy wsparciu doradcy restrukturyzacyjnego, a rola Sądu sprowadzałby się do zatwierdzenia bądź odmowy zatwierdzania zawartego porozumienia/układu.
W sytuacji, gdy brak jest majątku podlegającego egzekucji projekt przewiduje możliwość ustalenie planu spłaty zobowiązań dłużnika bez uprzedniego prowadzenia właściwego postępowania upadłościowego. Ustalenie planu spłaty ma być także regułą. Oznacza to, że umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty będzie stosowane wyjątkowo, gdy niezdolność upadłego do jakichkolwiek spłat na rzecz wierzycieli będzie miała charakter trwały. Sąd będzie miał także możliwość warunkowo umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalania planu spłaty. Warunkowe umorzenie będzie dopuszczalne w przypadku tych upadłych u których niezdolność do jakichkolwiek spłat nie ma charakteru trwałego. Ten warunkowy charakter będzie sprowadzał się do tego, że wierzyciel będzie mógł złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty w terminie 7 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu zobowiązań. Wniosek wierzyciela o ustalenie planu spłaty będzie miał charakter wiążący dla sądu. Oznacza to ni mniej ni więcej, że sąd będzie musiał uchylić swoje postanowienie o umorzeniu i wydać postanowienie następcze o ustaleniu planu spłaty. Nie trzeba dodawać, że z pewnością wierzyciele takowe wnioski o ustalenie planu spłaty będą bardzo często składać. W przypadku upadłości konsumenckiej zmiany sprowadzają się do faktycznej marginalizacji etapu właściwego postępowania upadłościowego na rzecz postępowania wywołanego postanowieniem o ustalenie planu spłaty względnie postanowienia o umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty. Zasadniczo upadłość konsumencka będzie dostępna dla bardzo wielu osób w tym także dla członków zarządu spółek z o.o., akcyjnych, spółdzielni, fundacji etc., którzy nie zadośćuczynili obowiązkowi zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości podmiotu których interesami zarządzają czy zarządzali. Likwiduje się bowiem przesłankę negatywną określoną obecnie przez przepis art. 4914 ust. 2 pkt. 3 p.u.
Czy można wznowić postępowanie w sprawie o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (BTE)?
Czy z uwagi na niekonstytucyjność przepisów art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (Dz.U. Nr 140, poz. 939), jest dopuszczalna skarga o wznowienie postępowania w sprawie o nadanie klauzuli wykonalności na bankowy tytuł wykonawczy?
Dnia 6 czerwca 2018 r. Sąd Najwyższy postanowił odmówić podjęcia uchwały
Postanowienie
Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
z dnia 6 czerwca 2018 r.
III CZP 2/18
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 14.4.2015 r., P 45/12 stwierdzający niezgodność art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 128) z Konstytucją RP i odraczający utratę mocy obowiązującej przepisów wywołuje skutek wyłącznie na przyszłość, dlatego nie jest dopuszczalna skarga o wznowienie postępowania w sprawie nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi wykonawczemu wydanemu po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, a przed utratą mocy obowiązującej tych przepisów.
Wyrok
Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 14 kwietnia 2015 r.
P 45/12
orzeka:
I. Art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2015 r. poz. 128) są niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
II. Przepisy wymienione w części I tracą moc obowiązującą z dniem 1 sierpnia 2016 r.
Ponadto postanawia:
na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie.
kwotę 50 zł tytułem opłaty od skargi. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Rejonowy wskazał, że w dniu 25 sierpnia 2016 r. dłużnicy „H.” spółki jawnej w likwidacji w S., M. N. oraz G. B. wnieśli skargę o wznowienie postępowania zakończonego orzeczeniem referendarza sądowego z dnia 6 czerwca 2013 r. w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Sąd Rejonowy uznał, że skarga podlegała odrzuceniu jako niedopuszczalna, ponieważ postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie i nie rozstrzyga sporu merytorycznie. Wobec tego Sąd Rejonowy odrzucił skargę na zasadzie art. 410 § 1 kpc. Postanowienie powyższe zaskarżyli skarżący. Zarzucili naruszenie art. 399 § 2 w zw. z art. 4011 k.p.c. poprzez ich błędną wykładnię i bezpodstawne przyjęcie, iż wznowienie postępowania w sprawie nadania klauzuli wykonalności na bankowy tytuł egzekucyjny jest niedopuszczalne oraz naruszenie art. 410 § 1 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i odrzucenie skargi o wznowienie postępowania jako niedopuszczalne. Wskazali, że wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2015 r. Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. akt P 45/12 orzekł, iż art. 96 ust.1 i art. 97 ust.1 ustawy Prawo bankowe były niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Postanowił też, że przepisy te tracą moc obowiązującą z dniem 1 sierpnia 2016 r. W jego ocenie nowelizacja k.p.c. z dnia 22 grudnia 2004 r. polegająca na dodaniu § 2 do art. 399 kpc, dopuszczającego wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem, prowadzi do wniosku, że obecnie utracił aktualność pogląd wykluczający generalnie możliwość wznowienia w postępowaniu egzekucyjnym.
niezgodność przepisu z Konstytucją RP i odraczający utratę mocy obowiązującej przepisu wywołuje skutek wyłącznie na przyszłość. Przeciwne stanowisku Sądu Rejonowego zdanie, które przyjęli skarżący, znajduje oparcie w poglądzie, że skoro w art. 4161 k.p.c. przewidziano możliwość uchylenia prawomocnych postanowień niekończących postępowania w sprawie, wydanych na podstawie przepisów niekonstytucyjnych, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o wznowieniu postępowania, na podstawie art. 13 § 2 k.p.c., to trudnym do zaakceptowania jest założenie, że wznowienie postępowania jest możliwe jedynie w przypadku postanowień kończących postępowanie w sprawach, których dotyczy art. 399 § 2 k.p.c., a już nie do postanowień w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności.
Przed wejściem w życie ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 13, poz. 98 – dalej: „ustawa nowelizująca”), która dodała art. 399 § 2 k.p.c., nie było wątpliwości, że skarga o wznowienie postępowania nie była dopuszczalna od orzeczenia rozstrzygającego o kosztach postępowania (rozpoznawczego i egzekucyjnego), a także od postanowienia wydanego w postępowaniu egzekucyjnym.
W doktrynie pojawiły się stanowiska, zgodnie z którymi dopuszczalne jest wniesienie skargi o wznowienie postępowania od postanowienia sądu o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.
Za powyższym stanowiskiem zdaniem ww. przedstawicieli doktryny przemawiają następujące argumenty.
Po pierwsze, wniesienie tego rodzaju skargi jest dopuszczalne w świetle wykładni językowej art. 399 § 2 k.p.c. i art. 4011 k.p.c. Zgodnie z ich treścią dopuszczalne jest wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem w przypadku, gdy TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie których wydano orzeczenie. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w analizowanym stanie faktycznym. Wyrok TK wyeliminuje z polskiego porządku prawnego art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 prawa bankowego, które stanowiły podstawę wydania BTE, wobec którego następnie sąd wydawał postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności.
Po drugie, przepisy te nie zawierają w swojej treści żadnego ograniczenia co do zakresu postępowań uregulowanych w k.p.c., do których mogą znaleźć zastosowanie. Nie ma zatem żadnych przeszkód, aby w oparciu o odesłanie zawarte w treści art. 13 § 2 k.p.c. znalazły one zastosowanie do postępowania o nadanie klauzuli wykonalności BTE.
Po trzecie, zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w judykaturze i doktrynie, art. 399 § 2 k.p.c. będzie miał zastosowanie wyłącznie do postanowień kończących merytorycznie postępowania w sprawie. Nie będzie on miał zastosowania do postanowień wpadkowych, kończących wyłącznie pewien etap postępowania. Postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności BTE ma charakter postanowienia kończącego merytorycznie postępowanie w sprawie. Rozstrzygnięcie sądu wydane na podstawie art. 7862 k.p.c. kończy bowiem postępowanie klauzulowe wywołane wnioskiem banku o nadanie klauzuli wykonalności BTE. Jest ono jedynym orzeczeniem merytorycznym, jakie sąd wydaje w tym postępowaniu.
Po czwarte, wykluczenie możliwości wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem sądu o nadaniu klauzuli wykonalności BTE nie tylko pozostawałoby w sprzeczności z art. 399 i art. 4011 k.p.c., ale także w istotny sposób osłabiałoby praktyczne znaczenie wyroku TK eliminującego z porządku prawnego BTE. Należy bowiem podkreślić, że to właśnie możliwość wniesienia tego rodzaju skargi może stanowić jedyny środek obrony, jaki może służyć dłużnikowi „skrzywdzonemu” postępowaniem banku wystawiającego BTE.
Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego
Art. 49113 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2344, dalej: p.u.)
1. Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.
2. Kwotę, o której mowa w ust. 1, na wniosek upadłego, określa sędzia-komisarz, biorąc pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego, w tym liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu, zdolności zarobkowe upadłego, sumę uzyskaną ze sprzedaży lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego oraz opinię syndyka. Na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie.
3. Jeżeli fundusze masy upadłości na to pozwalają, a opuszczony przez upadłego lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny nie został jeszcze zbyty, sędzia-komisarz może przyznać upadłemu zaliczkę na poczet kwoty, o której mowa w ust. 1.
4. W przypadku postępowania wszczętego na wniosek wierzyciela przepisów ust. 1-3 nie stosuje się, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Przyjęto, iż w sytuacji dobrowolnego oddania w zasadzie całego majątku syndykowi dłużnik musi mieć zapewnione warunki, jeżeli nie godnego życia, to przynajmniej winien być chroniony przed bezdomnością. Wyrazem tego podejścia jest art. 49113 p.u.
Aby powstało prawo do wydzielenia upadłemu sumy potrzebnej na pokrycie kosztów mieszkania potrzebne jest spełnienie kilku warunków: po pierwsze w skład masy upadłości musi wchodzić lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny, w którym zamieszkiwał w momencie ogłoszenia upadłości upadły. Nie ma przeszkód, aby w skład masy upadłości wchodził udział upadłego w takiej nieruchomości, jeżeli tylko był on wcześniej tytułem umożliwiającym mu zamieszkiwanie. Podobnie bowiem jak może podlegać sprzedaży w postępowaniu upadłościowym i podobnie jak w wypadku prawa do całości lokalu, również udział może zapewniać zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu.
Możliwość przyznania zaliczki w wysokości od 12- do 24-miesięcznego czynszu istnieje tylko wtedy, gdy pozwalają na to fundusze masy upadłości. Zaliczka ta nie stanowi kosztów postępowania upadłościowego, a więc nie może być tymczasowo pokryta ze środków Skarbu Państwa.
Art. 75 p.u.
3.(uchylony)
Zgodnie z dyspozycją przepisu 75 ust. 2 p.u. sędzia komisarz postanowieniem określa zakres i czas korzystania z mieszkania znajdującego się w lokalu lub w budynku wchodzącym do masy upadłości przez upadłego lub osoby mu bliskie, którzy w dacie ogłoszenia upadłości zamieszkiwali w tym mieszkaniu. Przepis art. 75 ust. 2 p.u. ma zastosowanie do przypadków zamieszkiwania przez upadłego i osoby mu bliskie w mieszkaniach znajdujących się w budynkach lub lokalach, które stanowiły własność upadłego bądź były objęte współwłasnością. Ma również zastosowanie do lokali objętych spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu, które przysługiwało upadłemu, Nie stosuje się natomiast do lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu. Zgodnie bowiem z przepisem art. 831 § 1 pkt. 3 k.p.c. nie podlegają egzekucji (ergo nie wchodzą do masy upadłości) prawa niezbywalne, chyba że możność ich zbycia wyłączono umową, a przedmiot świadczenia nadaje się do egzekucji albo wykonanie prawa może być powierzone komu innemu. Prawami niezbywalnymi są prawa, które nie mogą być przeniesione na inną osobę. Takim prawem, zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych jest spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, które jest niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega egzekucji. Po drugie, sędzia – komisarz nie może w trybie art. 75 ust. 2 p.u. określać zakresu i czasu korzystania przez upadłego lub osoby mu bliskie z mieszkania najmowanego przez upadłego bądź zajmowanego przez niego na podstawie stosunku użyczenia. Stosunek najmu, którego przedmiotem jest lokal zajmowany przez upadłego może być wypowiedziany przez syndyka na podstawie przepisu art. 110 ust. 3 lub 4 p.u. W przypadku, gdy czynsz za najem lokalu mieszkalnego został przed ogłoszeniem upadłości zapłacony przez upadłego z góry, rozwiązanie umowy co do zasady nie może nastąpić przed upływem terminu za który ten czynsz został zapłacony. Jednakże na podstawie postanowienia sędziego – komisarza syndyk obligatoryjnie wypowiada przed terminem umowę najmu lokalu mieszkalnego zawartą przez upadłego, jeżeli dalsze jej trwanie utrudniałoby prowadzenie postępowania upadłościowego (art. 110 ust. 4 p.u.). Natomiast stosunek użyczenia w razie ogłoszenia upadłości biorącego do używania, ulega rozwiązaniu na żądanie jednej ze stron, o ile rzecz została już wydana (art. 104 ust. 1 p.u.). Przepisu art. 75 ust. 2 p.u. nie stosuje się także do tych stanów faktycznych, gdy upadły zajmuje dany budynek bądź lokal na podstawie art. 281 zd. 1 k.r.o., oraz lokal będący przedmiotem umowy dożywocia oraz służebności osobistej.
Zawiadamianie przez syndyka placówek pocztowych o ogłoszeniu upadłości dłużnika
Art. 176 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 2344, dalej: p.u.)
Syndyk zawiadamia placówki pocztowe w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 1481) o ogłoszeniu upadłości. Placówki te doręczają syndykowi adresowane do upadłego przesyłki pocztowe. Syndyk wydaje upadłemu przesyłki pocztowe, które nie dotyczą majątku masy upadłości lub których zatrzymanie nie jest potrzebne ze względu na zawarte w nich wiadomości.
Zgodnie z art. 176 ust. 2 p.u. syndyk zawiadamia placówki pocztowe o ogłoszeniu upadłości, dzięki czemu adresowane do upadłego przesyłki trafiają do niego. Następnie te, które nie dotyczą majątku masy upadłości lub których zatrzymanie nie jest potrzebne ze względu na zawarte w nich wiadomości, mają być przesyłane adresatowi. Kłopot w tym, że przepis ten nie określa terminu, w jakim syndyk powinien wydać upadłemu korespondencję.
Syndyk zobowiązany jest zawiadomić o ogłoszeniu upadłości tylko te placówki pocztowe, do których prawdopodobnie (biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, siedzibę upadłego lub miejsce położenia jego przedsiębiorstwa) mogą być dostarczane przesyłki adresowane do upadłego.
Przepis art. 176 ust. 2 zd. 2 i 3 p.u. dotyczy wszelkich przesyłek adresowanych do upadłego, bez względu na ich charakter (urzędowy lub prywatny), rodzaj (przesyłki zwykłe lub polecone, przesyłki listowe, pieniężne lub towarowe) oraz miejsce doręczenia (w miejscu zamieszkania, w siedzibie przedsiębiorstwa itd.).
Jeżeli określona placówka pocztowa, mimo zawiadomienia jej o ogłoszeniu upadłości, doręczy przesyłkę adresowaną do upadłego nie syndykowi, lecz samemu upadłemu, to należy uznać, że doręczenie nastąpiło do rąk osoby nieuprawnionej do odbioru.
Postanowienie
Sądu Najwyższego – Izba Karna
z dnia 25 marca 2009 r.
V KZ 15/09
Zmiana wysokości odsetek, a zasadność powództwa opozycyjnego.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2018 r.
III CZP 107/17
Zmiana stanu prawnego jest zdarzeniem, o którym mowa w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., gdy spowodowała, że zobowiązanie stwierdzone tytułem wykonawczym w części lub całości wygasło albo nie może być egzekwowane.
Powyższa uchwała zapadła na skutek rozpoznania zagadnienia prawnego o następującej treści:
“Czy zmiana stanu prawnego w zakresie odsetek maksymalnych (art. 359 § 21 k.c.) i nie uwzględnienie tej zmiany przez przez strony stosunku cywilno – prawnego może być podstawą powództwa opozycyjnego w ramach podstawy z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. jeśli zarówno czynność prawna, z której wynika obowiązek zapłaty odsetek umownych, jak i tytuł egzekucyjny pochodzą sprzed dnia 20 lutego 2006 r.”
Art. 359 § 21 k.c.
Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne).
Przed dniem 1 stycznia 2016 r. przepis art. 359 § 21 k.c. stanowił, że wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Wysokość tej stopy określały każdorazowo postanowienia uchwały Rady Polityki Pieniężnej w sprawie stopy referencyjnej, oprocentowania kredytów refinansowych, oprocentowania lokaty terminowej oraz stopy redyskontowej weksli w Narodowym Banku Polskim, wydanej na podstawie art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim. Przed 1.1.2016 r. (a konkretnie w okresie od 5 marca 2015 r. do 31 grudnia 2015 r.) wysokość odsetek maksymalnych wynosiła, podobnie jak obecnie, 10%.
Nie może ulegać wątpliwości kwestia, że regulacja przewidziana w art. 359 § 21 k.c. znajduje zastosowanie jedynie wobec odsetek kapitałowych (których wysokość określiły strony); wymieniony przepis nie dotyczy natomiast odsetek za opóźnienie. Te ostatnie uzyskały bowiem z dniem 1 stycznia 2016 r. autonomiczną regulację prawną przewidzianą w art. 481 § 21 k.c. W wyniku dokonanej nowelizacji należy obecnie odróżniać odsetki maksymalne (o których mowa w komentowanym przepisie) oraz odsetki maksymalne za opóźnienie, które, zgodnie z ogólnym założonym przez ustawodawcę modelem, wynoszą dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie.
Realizacja roszczenia alimentacyjnego, a upadłość dłużnika.
Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r. poz. 2344, dalej: p.u.) przewiduje odmienne zasady dla dochodzenia alimentów bieżących oraz zaległych.
Zobowiązania alimentacyjne ciążące na upadłym, przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości/poupadłościowe zobowiązania alimentacyjne upadłego.
Alimenty zaległe/przedupadłościowe zobowiązania alimentacyjne upadłego
Wierzytelność alimentacyjna powstała jeszcze przed ogłoszeniem upadłości wymaga zgłoszenia sędziemu-komisarzowi wskutek czego może zostać umieszczona na liście wierzytelności. Wierzyciel alimentacyjny (bądź jego przedstawiciel ustawowy, np. rodzic) powinien złożyć sformalizowane pismo zatytułowane „Zgłoszenie wierzytelności”, by móc w ten sposób uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym – jest to jedyny sposób na dochodzenie roszczeń z tytułu zaległych alimentów w ramach postępowania upadłościowego.
Przekazanie do masy upadłości sum uzyskanych w postępowaniu egzekucyjnym a kwestia rozliczenia kosztów egzekucyjnych
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
z dnia 21 grudnia 2017 r.
III CZP 61/17
Przepis art. 146 ust. 2 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tj. z dnia 22 listopada 2017 r. Dz.U. z 2017 r. poz. 2344, dalej: p.u.) nie przewiduje potrącenia z przelewanych do masy upadłości sum uzyskanych w postępowaniu egzekucyjnym kwoty odpowiadającej należnościom organu egzekucyjnego prowadzącego egzekucję, a publicznoprawny i przymusowy charakter opłaty egzekucyjnej oraz wiążąca się z nim niedopuszczalność drogi sądowej do dochodzenia tej opłaty nie wykluczają zaspokojenia jej w postępowaniu upadłościowym, które obejmuje zaspokajanie należności zarówno prywatno – jak i publicznoprawnych, w tym danin publicznych. Odrębnym zagadnieniem jest natomiast sposób zaspokojenia tej należności, w tym możliwość jej potraktowania, przy zachowaniu określonych warunków, na równi z kosztami likwidacji masy upadłości (por. art. 230 i art. 343 ust. 1 p.u.). Uzasadnieniem dla takiego podejścia może być m.in. spostrzeżenie, że w rozważanej sytuacji postępowanie upadłościowe obejmujące podział sum przelanych przez organ egzekucyjny na podstawie art. 146 ust. 2 p.u. stanowi dalszy ciąg czynności likwidacyjnych dokonanych w postępowaniu egzekucyjnym, w którym sumy te uzyskano. Spieniężenie majątku, do którego dochodzi na przedpolu upadłości lub nawet po jej ogłoszeniu (art. 146 ust. 1 zdanie 3 p.u.), następuje w istocie w tym przypadku na rachunek masy upadłości, w obu zaś postępowaniach – egzekucyjnym i upadłościowym – obowiązuje zasada zaspokajania w pierwszej kolejności ciężarów finansowych związanych z ich prowadzeniem (art. 1025 § 1 pkt 1 KPC, art. 343 ust. 1 p.u.).
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
Czy koszty egzekucyjne z innej egzekucji korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia?
Uchwała
Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
z dnia 30 stycznia 2018 r.
III CZP 98/17
Koszty egzekucji należne komornikowi sądowemu, ustalone prawomocnym postanowieniem, nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przewidzianego w art. 1025 § 1 pkt 1 KPC w innym postępowaniu egzekucyjnym.
Wyżej przedstawiona uchwała SN zapadła wskutek rozpoznania pytania prawnego wystosowanego przez Sąd Okręgowy w Gliwicach postanowieniem z dnia 19 września 2017 r. (III Cz 707/17):