Miesiąc: marzec 2018

Zmiana wysokości odsetek, a zasadność powództwa opozycyjnego.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2018 r.

III CZP 107/17

​Zmiana stanu prawnego jest zdarzeniem, o którym mowa w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., gdy spowodowała, że zobowiązanie stwierdzone tytułem wykonawczym w części lub całości wygasło albo nie może być egzekwowane.

Powyższa uchwała zapadła na skutek rozpoznania zagadnienia prawnego o następującej treści:

“Czy zmiana stanu prawnego w zakresie odsetek maksymalnych (art. 359 § 21 k.c.) i nie uwzględnienie tej zmiany przez przez strony stosunku cywilno – prawnego może być podstawą powództwa opozycyjnego w ramach podstawy z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. jeśli zarówno czynność prawna, z której wynika obowiązek zapłaty odsetek umownych, jak i tytuł egzekucyjny pochodzą sprzed dnia 20 lutego 2006 r.”

Art. 359 § 21 k.c.

Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne).

Przed dniem 1 stycznia 2016 r. przepis art. 359 § 21 k.c. stanowił, że wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Wysokość tej stopy określały każdorazowo postanowienia uchwały Rady Polityki Pieniężnej w sprawie stopy referencyjnej, oprocentowania kredytów refinansowych, oprocentowania lokaty terminowej oraz stopy redyskontowej weksli w Narodowym Banku Polskim, wydanej na podstawie art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim. Przed 1.1.2016 r. (a konkretnie w okresie od 5 marca 2015 r. do 31 grudnia 2015 r.) wysokość odsetek maksymalnych wynosiła, podobnie jak obecnie, 10%.

Nie może ulegać wątpliwości kwestia, że regulacja przewidziana w art. 359 § 21 k.c. znajduje zastosowanie jedynie wobec odsetek kapitałowych (których wysokość określiły strony); wymieniony przepis nie dotyczy natomiast odsetek za opóźnienie. Te ostatnie uzyskały bowiem z dniem 1 stycznia 2016 r. autonomiczną regulację prawną przewidzianą w art. 481 § 21 k.c. W wyniku dokonanej nowelizacji należy obecnie odróżniać odsetki maksymalne (o których mowa w komentowanym przepisie) oraz odsetki maksymalne za opóźnienie, które, zgodnie z ogólnym założonym przez ustawodawcę modelem, wynoszą dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie.

Strony: strona 1, strona 2

Realizacja roszczenia alimentacyjnego, a upadłość dłużnika.

Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r. poz. 2344, dalej: p.u.) przewiduje odmienne zasady dla dochodzenia alimentów bieżących oraz zaległych.

Zobowiązania alimentacyjne ciążące na upadłym, przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości/poupadłościowe zobowiązania alimentacyjne upadłego.

Art. 343 p.u.
1. Z masy upadłości zaspokaja się w pierwszej kolejności koszty postępowania, a jeżeli fundusze masy upadłości na to pozwalają – również inne zobowiązania masy upadłości, o których mowa w art. 230 ust. 2, w miarę wpływu do masy upadłości stosownych sum.
1a. Jeżeli inne zobowiązania masy upadłości, o których mowa w art. 230 ust. 2, nie zostaną zaspokojone w sposób, o którym mowa w ust. 1, zaspokaja się je stosunkowo do wysokości każdej z nich w drodze podziału funduszów masy upadłości. Przepisy art. 347-360 stosuje się odpowiednio.
2. Zobowiązania alimentacyjne ciążące na upadłym, przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości, syndyk zaspokaja zgodnie z ust. 1 w terminach ich płatności, do dnia sporządzenia ostatecznego planu podziału, każdorazowo dla każdego uprawnionego w kwocie nie wyższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Pozostała część tych należności nie podlega zaspokojeniu z masy upadłości.
Zobowiązania alimentacyjne ciążące na upadłym, przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości, syndyk zaspokaja w terminach ich płatności, do dnia sporządzenia ostatecznego planu podziału, każdorazowo dla każdego uprawnionego w kwocie nie wyższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Pozostała część tych należności nie podlega zaspokojeniu z masy upadłości. Syndyk może badać, czy zobowiązania alimentacyjne nie są instrumentem pokrzywdzenia wierzycieli.
Osoba uprawniona do alimentów po ogłoszeniu upadłości dłużnika będzie je nadal otrzymywać z tą tylko różnicą, że renta ta będzie uiszczana nie przez samego upadłego (jak przed ogłoszenie upadłości), a bezpośrednio przez syndyka. Warto zwrócić uwagę, że występuje tutaj ograniczenie kwotowe, zgodnie z czym syndyk będzie wypłacał uprawnionemu alimenty do kwoty równej płacy minimalnej.
Alimenty zaległe/przedupadłościowe zobowiązania alimentacyjne upadłego

Wierzytelność alimentacyjna powstała jeszcze przed ogłoszeniem upadłości wymaga zgłoszenia sędziemu-komisarzowi wskutek czego może zostać umieszczona na liście wierzytelności. Wierzyciel alimentacyjny (bądź jego przedstawiciel ustawowy, np. rodzic) powinien złożyć sformalizowane pismo zatytułowane „Zgłoszenie wierzytelności”, by móc w ten sposób uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym – jest to jedyny sposób na dochodzenie roszczeń z tytułu zaległych alimentów w ramach postępowania upadłościowego.

Strony: strona 1, strona 2